Περί φοροδιαφυγής

Με αφορμή τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, σχετικά με τα καταστήματα και τους επιχειρηματίες που φοροδιαφεύγουν, χρήσιμη θα ήταν μια κατανοητή και κυρίως τεκμηριωμένη προσέγγιση για το πώς η φοροδιαφυγή «κατατρώει» έμμεσα τα εισοδήματά μας, αλλά κυρίως υποσκάπτει κάθε έννοια κράτους πρόνοιας.

            Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι οικονομολόγος για να αντιληφθεί τι εστί φοροδιαφυγή. Ούτε για να κατανοήσει ότι η φοροδιαφυγή ισούται με κλοπή. Αξίζει όμως να πάμε τη σκέψη μας κάποια βήματα παραπέρα και να αναλογιστούμε τις συνέπειες του φαινομένου μακροπρόθεσμα. Η φοροδιαφυγή συνεπάγεται απωλεσθέντα έσοδα για το κράτος. Έσοδα, τα οποία στη σημερινή εποχή είναι ζωτικής σημασίας για την πορεία της οικονομίας και η απώλειά τους σημαίνει αυτομάτως μείωση μισθών, συντάξεων και κάθε είδους δημοσίων δαπανών, αφού η διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών (ήτοι το πρωτογενές πλεόνασμα) πρέπει να βαίνει αυξανόμενη. Πρόσθετα, η φοροδιαφυγή στερεί πόρους, οι οποίοι θα κατευθύνονταν σε διάφορες μορφές κοινωνικής πρόνοιας: επιδόματα, κοινωνικές παροχές σε είδος (π.χ. παιδικοί σταθμοί), αλλά και σε δημόσιες δαπάνες που σχετίζονται με την εκπαίδευση και τις δημόσιες υποδομές.

            Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό το γεγονός ότι κάθε είδους φοροδιαφυγή μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα κράτος με υποβαθμισμένες παροχές και μειωμένες συντάξεις και μισθούς. Με άλλα λόγια, τα χαμένα έσοδα οδηγούν τους πολίτες στη φτώχεια, αφού και οι μισθοί μειώνονται και οι δημόσιες παροχές εξαλείφονται.

            Τα παραπάνω μπορεί να τα διαβάσει οποιοσδήποτε σε ένα βιβλίο μακροοικονομικής πρώτους έτους. Είναι συμπεράσματα, τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν και σίγουρα αποτελούν μια κοινή εκκίνηση στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Ωστόσο, εκεί που προκύπτουν διαφορές –κυρίως ανάμεσα στους πολιτικούς- είναι στον τρόπο αντιμετώπισής της. Άπαντες θέλουν τον έλεγχο, αλλά καμία ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών δεν έχει καταφέρει το αυτονόητο: να ελέγξει επιχειρήσεις και ιδιώτες για τα εισοδήματά τους και για τους φόρους που πρέπει να αποδώσουν στο κράτος. Ο έλεγχος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, αλλά ουδείς τον διενεργεί σωστά, δίκαια και αποτελεσματικά.

            Όμως, θα πρέπει να είμαστε δίκαιοι και αντικειμενικοί. Οι ευθύνες για το φαινόμενο της φοροδιαφυγής δεν βαραίνουν μόνο τον πολιτικό κόσμο. Υπεύθυνοι για την απόκρυψη συναλλαγών ύψους δεκάδων δις ευρώ είναι και οι πολίτες. Σίγουρα δεν πρέπει να τους αποδίδεται ελεγκτικός ρόλος (όπως επιχειρήθηκε με το μέτρο των αποδείξεων), όμως στις συναλλαγές τους η παροχή απόδειξης από τον επιχειρηματία πρέπει να αποτελέσει συνήθεια. Το θέμα βέβαια δεν είναι η απόδειξη, αλλά η πραγματοποίηση της συναλλαγής. Με το παρόν φορολογικό σύστημα, οι αποδείξεις και ο έλεγχός τους είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.

            Οφείλουμε συνεπώς να αλλάξουμε νοοτροπία. Να αντιληφθούμε με κάθε τρόπο ότι με το να φοροδιαφεύγουμε βάζουμε χρήματα στην μία μας τσέπη παίρνοντας από την άλλη. Μάλιστα, πιθανώς να χάνουμε περισσότερα απ’ όσα κερδίζουμε. Η φοροδιαφυγή και η αντιμετώπισή της πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για όλους μας. Η εξάλειψη του φαινόμενου αυτού οφείλει να γίνει μέρος της νοοτροπίας μας. Μόνο εάν αποκτήσουμε φορολογική συνείδηση θα καταφέρουμε να αποδώσουμε πολύτιμους πόρους στο δημόσιο και να ενισχύσουμε την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους.

Ο Αλέξανδρος Καρακίτσιος είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Picture By: econews.gr