Περί Ανάπτυξης

Εδώ και αρκετές δεκαετίες στη χώρα μας η ερμηνεία του όρου  ‘’ανάπτυξη’’  έχει περάσει στη σφαίρα του ‘’Μεταφυσικού’’. Κάποιοι προσπαθούν να  ερμηνεύσουν τον όρο μέσα από  τη λατρεία προς το κράτος, ενώ άλλοι προσπαθούν να μεταφράσουν τις ιδέες της σχολής του Σικάγο και της λατρείας της ελεύθερης αγοράς, στην Ελλάδα των Βαλκανίων  και της Ανατολικής Μεσογείου.

Σε αυτή τη προσπάθεια οπαδικής θεώρησης του όρου ‘’ανάπτυξη’’ οφείλουμε να αποστασιοποιηθούμε. Η ανάπτυξη της χώρας και του ελληνισμού είναι κάτι πολύ σοβαρό για να αναλωθεί σε έναν ακόμη πόλεμο χαρακωμάτων μεταξύ ‘’ιδεολογημάτων’’. Έτσι λοιπόν, οι αποκρατικοποιήσεις  και το μονοπώλιο του Ιδιωτικού τομέα ΔΕΝ είναι ανάπτυξη, όπως ακριβώς και η συμμετοχή του Δημοσίου σε όλους τους τομείς της οικονομίας ΔΕΝ είναι ανάπτυξη. Η αλήθεια ως γνωστόν βρίσκεται στη μέση.

Ο όρος ανάπτυξη πρέπει να δομηθεί πάνω στο ελληνικό γίγνεσθαι, στο ελληνικό DNA, στην αγαστή λειτουργία των στρατηγικών πλεονεκτημάτων του ελληνικού χώρου και του ελληνισμού. Ποιο είναι λοιπόν το ελληνικό γίγνεσθαι; Ποια είναι τα στρατηγικά μας πλεονεκτήματα; Ποιο είναι το ελληνικό DNA;

Η Ελλάδα αποτελεί μία μεσογειακή χώρα, όμως η αγροτική και κτηνοτροφική μας παραγωγή είναι απαρχαιωμένη και υστερεί, ειδικά όσον αφορά την τυποποίηση των αγροτικών και κτηνοτροφικών μας προϊόντων. Η αναδιοργάνωση των αγροτικών και κτηνοτροφικών μας συνεταιρισμών και η δημιουργία μονάδων τυποποίησης θα προσφέρει δύο πλεονεκτήματα. Αρχικά μία αναδιοργανωμένη αγροτική παραγωγή θα εξασφαλίσει την εσωτερική κατανάλωση, αλλά πολύ πιο σημαντικό, θα εξασφαλίσει, μέσω της τυποποίησης, εξαγωγές. Τα ελληνικά αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα είναι εξαιρετικής ποιότητας και είναι βέβαιο  πως, με τη σωστή επιμέλεια, θα γίνουν ιδιαίτερα ανταγωνιστικά στα καταναλωτικά ράφια της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής.

Επίσης η θέση της Ελλάδας στον χάρτη, εξασφαλίζει μεγάλες περιόδους ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια του έτους, καθιστώντας τη χώρα ιδανική για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.  Ο τομέας των ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) παρά το γεγονός ότι ήρθε στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα λόγω της οικονομικής κρίσης, δυστυχώς η οργάνωση του δομήθηκε σε λάθος πολιτικές. Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων σε αγροτικές περιοχές αποτελεί καταστροφική επιλογή. Οι ΑΠΕ θα έπρεπε να δομηθούν σε περιοχές οι οποίες είναι ‘’νεκρές’’ παραγωγικά, όπως ακριβώς είναι οι αναρίθμητοι ορεινοί όγκοι της Ελλάδας, ή ορισμένες νησιωτικές περιοχές, οι οποίες λόγω των ισχυρών ανέμων, θα ήταν ιδανικές και για την παραγωγή αιολικής ενέργειας.  Δυστυχώς οι ΑΠΕ προσεγγίστηκαν  και αυτές με έναν ευκαιριακό τρόπο και όχι δομικό. Χαρακτηριστικό αυτής της ευκαιριακής προσέγγισης είναι το γεγονός ότι δεν θέσαμε αυστηρούς ενεργειακούς κανονισμούς ως κοινωνία σχετικά με την οικοδόμηση. Άλλωστε, το 2013 στην Ελλάδα κάθε νέο σπίτι θα έπρεπε να είναι δομημένο στα πρότυπα της ενεργειακής αυτονομίας.

Παράλληλα, η ηλιοφάνεια και το θερμό κλίμα της χώρας μας αποτελούν χαρακτηριστικά που την καθιστούν έναν ιδανικό τουριστικό προορισμό. Η χώρα όμως δέχεται λίγους τουρίστες κάθε χρόνο, παρά τις τεράστιες δυνατότητες της. Αυτό οφείλεται σε πάρα πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε πως ουδέποτε αναπτύξαμε μία επιθετική τουριστική πολιτική, χρησιμοποιώντας στο έπακρο όλες τις δυναμικές μας ως χώρα. Η συμμετοχή του απόδημου ελληνισμού ως πρεσβευτή της χώρας δεν χρησιμοποιήθηκε στο έπακρο, με αποτέλεσμα ο απόδημος ελληνισμός να αποστασιοποιηθεί  σταδιακά και να αποξενωθεί από το μητρικό του κέντρο. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε τη λανθασμένη θεώρηση του τουριστικού μοντέλου στη χώρα μας. Οι αδειοδοτήσεις τουριστικών εγκαταστάσεων αποτελούσαν μέρος του κομματικού κράτους και των ‘’ημετέρων’’. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστούν αρκετές τουριστικές εγκαταστάσεις οι οποίες δεν ήταν σε θέση να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες των επισκεπτών στη χώρα μας. Τέλος καλό θα ήταν να αναφερθούμε και στις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις. Δυστυχώς πολλοί επιχειρηματίες κατασκεύασαν ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις με πρότυπα Miami , χωρίς να σεβαστούν την ταυτότητα του χώρου. Είναι προφανές πως οι επισκέπτες της χώρας μας έχουν άλλα πρότυπα σχετικά με την ελληνική ταυτότητα, οπότε καλό θα ήταν να υπάρξει μία αλλαγή όσον αφορά αυτό το σκέλος, έτσι ώστε οι επενδύσεις κάποιων ανθρώπων να καρποφορήσουν. Ταυτότητα σημαίνει μοναδικότητα. Αυτή η μοναδικότητα λοιπόν, προσελκύει το ενδιαφέρον του επισκέπτη.

Βέβαια η ενεργοποίηση του τουριστικού παράγοντα στην προσπάθεια ανάκαμψης της Ελλάδας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη πολιτισμική μας ταυτότητα και την ιστορία της χώρας μας. Σε αυτό τον τομέα δυστυχώς κινούμαστε ως κοινωνία σε πρωτόγονα επίπεδα. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον βιασμό του Αττικού τοπίου και την εγκατάλειψη αρχαίων ναών και θεάτρων. Η αρχαία Ολυμπία, οι Δελφοί, ο Παρθενώνας και το θέατρο της Επιδαύρου θα μπορούσαν να γίνουν κέντρο διεθνών πολιτισμικών φεστιβάλ κατά τη θερινή περίοδο, τα οποία, με τη σωστή προώθηση, θα μπορούσαν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για τη προσέλκυση μεγάλου αριθμού επισκεπτών. Αντίστοιχα θα μπορούσαν να δομηθούν διεθνή φεστιβάλ με επίκεντρο την Βεργίνα στην Μακεδονία, τη Δήλο στις Κυκλάδες, τη Δωδώνη στην Ήπειρο, τα ιστορικά μνημεία του Μινωικού πολιτισμού στη Κρήτη. Σε όλα αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ακόμα τη πραγματοποίηση διεθνών συμποσίων φιλοσοφίας στην Πνύκα, μαθηματικών στη Σάμο, πατρίδα του Πυθαγόρα, και φυσικής επιστήμης στα Άβδηρα της Θράκης, πατρίδα του Δημόκριτου.

Η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η τουριστική ανάπτυξη αποτελούν κάποιους από τους τομείς στους οποίους θα μπορούσαμε να δομήσουμε ως κοινωνία ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Βέβαια, θα μπορούσε κανείς να προσθέσει πολλά πράγματα και επί μέρους πολιτικές για την Ανάπτυξη. Μείωση φορολόγησης και ιδιαίτερα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) με σκοπό τη προσέλκυση επενδύσεων, την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας, την αναδιοργάνωση της ελληνικής ναυτιλίας κλπ. Μία νέα προσέγγιση όσον αφορά αυτούς τους τομείς είναι πολύ πιθανόν να ενισχύσει την προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας μας. Όμως είναι σημαντικό σε αυτή τη νέα εποχή που ξεκινάει για την Ελλάδα να δώσουμε στην παγκόσμια κοινωνία ένα νέο παράδειγμα. Η Ελλάδα μπορεί να το κάνει αυτό. Η Ελλάδα μπορεί να παρουσιάσει ένα νέο μοντέλο, μία πολιτισμική υπερδύναμη, η οποία συνδυάζει αρμονικά την οικονομική ευημερία της κοινωνίας με τον σεβασμό στο ελληνικό τοπίο και στην ελληνική ταυτότητα.

Ο Νίκος Νικήτογλου είναι απόφοιτος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών.

Photo by: fimes.gr